Samenwerken met AI in je team klinkt als een technisch vraagstuk, maar raakt vooral aan samenwerking, vertrouwen en gedrag. Zonder duidelijke afspraken en ruimte voor twijfel, loop je het risico dat enthousiasme omslaat in verwarring of weerstand. In deze blog lees je hoe je met behulp van contracteren vanuit Transactionele Analyse (TA) helderheid en veiligheid creëert — juist wanneer je team start met AI. Inclusief herkenbare praktijkvoorbeelden en handvatten voor persoonlijk leiderschap.
In dit artikel:
- Hoe Transactionele Analyse helpt bij zorgen over AI in je team
- Wat een helder samenwerkingscontract is
- Contracteren en persoonlijk leiderschap
- Waarom je zorgen en angst moet benoemen
- Wat goed Contracteren oplevert
🤝 Hoe Transactionele Analyse helpt bij zorgen in teams en persoonlijk leiderschap
Veel organisaties willen starten met AI, maar merken al snel dat er méér nodig is dan een nieuwe tool of technologie. Want zodra AI op tafel ligt, komen ook de vragen, twijfels en spanningen in het team naar boven.
Sommigen zijn enthousiast: “Dit maakt ons werk slimmer.”
Anderen voelen angst of weerstand: “Wat betekent dit voor mij?”
Precies daarom is het belangrijk om niet alleen technisch te starten, maar ook bewust stil te staan bij wat er tussen mensen gebeurt. En daar helpt het principe van contracteren uit de Transactionele Analyse (TA) enorm bij. Je noemt het werken met TA ook wel Gedrag in Gesprek.
🔍 Wat is een samenwerkingscontract (en waarom helpt het bij AI)?
Een samenwerkingscontract betekent: duidelijke afspraken maken over doelen, samenwerking en onderlinge verwachtingen. Niet in de vorm van een juridisch document, maar in open, volwassen gesprekken waarin je met elkaar afspreekt:
-
Wat gaan we doen?
-
Hoe doen we dat samen?
-
Wat hebben we van elkaar nodig om het veilig en effectief te houden?
Bij starten met AI is dat cruciaal. Want zonder een helder samenwerkingscontract ontstaat ruimte voor aannames, angst in het team en vermijding — precies wat je niet wilt in een traject dat vraagt om nieuwsgierigheid en experimenteren. In TA-termen heet dit contracteren.
🧭 Samenwerken op 3 niveaus: structuur voor persoonlijk leiderschap
Als je actief aan stakeholder alignment doet, dan breng je de betrokken partijen in kaart. En maak je doorlopend afspraken met die partijen.
Om gelijkwaardige afspraken te maken is het handig om vanuit 3 invalshoeken de samenwerking te bespreken. Dit zijn de drie niveaus in een samenwerkingscontract:
| Contracttype | Vragen | Voorbeeld bij AI |
|---|---|---|
| Doelcontract | Wat willen we samen bereiken? | “We willen AI inzetten om klantvragen sneller en consistenter te beantwoorden.” |
| Procescontract | Hoe gaan we dat aanpakken? Wie doet wat? | “We testen 3 weken met AI in team X, met wekelijkse evaluaties.” |
| Psychologisch contract | Hoe gaan we om met spanning, fouten of onzekerheid? | “Twijfels zijn welkom. We praten open over wat spannend is of schuurt.” |
Juist dat psychologische stuk — over veiligheid en ruimte — maakt het verschil. Het nodigt uit tot persoonlijk leiderschap: verantwoordelijkheid nemen voor je rol, ook als het spannend is.
😟 Zorgen of angst in het team? Negeer het niet, benoem het
Een veelgemaakte fout bij starten met AI is om alleen het technisch-inhoudelijke pad uit te rollen. Terwijl er in het team ondertussen onzekerheid ontstaat:
-
“Moet ik straks iets kunnen wat ik niet snap?”
-
“Wordt mijn rol overbodig?”
-
“Mag ik mijn twijfels wel uitspreken?”
Als die angst niet besproken wordt, werkt het ondermijnend. Teams raken passief, overcompenseren of haken af. Door open het samenwerkingscontract te bespreken, geef je ruimte aan dat wat gevoeld wordt — zonder dat het de boel blokkeert. Juist dat is waar leiderschap begint: bij aandacht voor de onderstroom.
✨ Wat levert een goed samenwerkingscontract op?
-
✔ Duidelijkheid over doelen en aanpak
-
✔ Minder angst in het team
-
✔ Meer eigenaarschap en betrokkenheid
-
✔ Stimulans voor persoonlijk leiderschap
-
✔ Open ruimte voor leren en experimenteren met AI
👣 Tot slot: AI verandert techniek én teamdynamiek
Een AI-traject vraagt niet alleen om technologische vernieuwing, maar ook om volwassen communicatie en samenwerking. Door een samenwerkingscontract (bewust contracteren) bij het starten met AI, creëer je veiligheid, helderheid en vertrouwen — de voorwaarden voor duurzame verandering.
Of je nu procesbegeleider, teamleider of veranderaar bent: dit is het moment om persoonlijk leiderschap in je team te activeren. Niet door harder te sturen, maar door beter te luisteren en samen af te stemmen.
Wil je ondersteuning bij het starten met AI in jouw team?
Ik help je graag met:
-
Een interactieve sessie over samenwerkingscontracten
-
Reflectietools voor persoonlijk leiderschap
-
Of gewoon: een goed gesprek over wat er nu echt speelt
